Decoupage – czym jest, jak zacząć, co należy kupić?

Decoupage to sposób na udekorowanie wielu drobnych przedmiotów domowego użytku, które wykonane są z drewna bądź szkła, do czego wykorzystuje się ręcznie wycięte wzory z papieru. Ta forma rękodzieła stała się w ostatnich latach niezwykle modnym hobby. Dzięki naszemu artykułowi poznasz najważniejsze informacje na temat technik i materiałów decoupage.

Jeżeli jesteś bacznym obserwatorem, z pewnością zauważyłeś wybuch popularności rożnych technik drobnego rękodzieła. Ogromna rzesza osób próbuje choć raz zająć się hobbystycznym rysowaniem, malowaniem i ozdabianiem przedmiotów. Zachęcają się one w dużej mierze przykładami gotowych dzieł, których nie brakuje w popularnych internetowych sieciach społecznościowych. Jednym z największych beneficjentów tego trendu stał się decoupage, a więc zestaw jeszcze do niedawna zapomnianych technik rękodzielniczych, dla którego materiały i narzędzia sprzedawane są obecnie w dedykowanych mu działach największych sklepów i marketów.

Czym jest decoupage?

Decoupage to sztuka ręcznego ozdabiania obiektów przy pomocy przyklejanych do nich papierowych serwetek lub wycinanek ze wzorami. Dekoracje te często wzbogaca się również dodatkowymi efektami zrobionymi za pomocą kolorowych farb oraz innych materiałów, jak np. płatki folii lub złota. Dla trwałości całość zabezpiecza się grubą warstwą lakier, aby stworzyć wrażenie, że papierowe wzory zostały namalowane bezpośrednio na powierzchni przedmiotu.

Techniką decoupage dekoruje się przede wszystkim niewielkie obiekty codziennego użytku. Najczęściej są to różnego rodzaju pudełka, kasetki, ramki na zdjęcia, a także biżuteria (np. medaliony lub kolczyki). Czasami jednak są to również większe przedmioty. Przydaje się ona zwłaszcza podczas renowacji starych i zabytkowych kufrów, krzeseł, szaf lub kredensów, które pierwotnie często były zdobione w taki właśnie sposób. Metodą decoupage można swobodnie ozdabiać bardzo zróżnicowane materiały, a więc drewno, szkło, ceramikę, metal, a nawet plastik.

Historia decoupage

Słowo „decoupage” to nieco zmieniona forma czasownika „decouper” pochodzącego ze średniowiecznego języka francuskiego, który można przetłumaczyć na polski jako „ciąć” lub „wycinać”. Tradycyjna technika decoupage nie wywodzi się jednak z ojczyzny Napoleona, ale, jak wierzą historycy, została opracowana przez ludy zamieszkujące wschodnie rubieże Syberii, które używały jej do ozdabiania swoich grobowców. Tego rodzaju metoda dekoracji trafiła następnie do Chin. Począwszy od XII wieku, w Państwie Środka na szeroką skalę zaczęto ozdabiać w ten sposób latarnie, okna i meble. Do Europy decoupage trafił za sprawą kupców z Wenecji oraz Włoch, którzy mieli stały kontakt z Dalekim Wschodem.

Pierwsza fala popularności technik decoupage w Europie przypadła na XVIII wiek, kiedy zaczęto stosować ją powszechnie w ceramice oraz meblarstwie. Wiodącymi producentami obiektów tego typu byli artyści z włoskiej Florencji, którzy wycinane wzory połączyli z klasycznymi technikami malarskimi i rzeźbiarskimi. Przez kolejne stulecia decoupage przy życiu podtrzymywali z jednej strony rzemieślnicy pracujący dla arystokracji i klas wyższych, a z drugiej – samoucy zajmujący się tradycyjną folkową sztuką.

Zalety decoupage

Zabawę z decoupage może rozpocząć praktycznie każdy. Technika nie należy do skomplikowanych i wymaga zaopatrzenia się jedynie w podstawowe materiały. Swój pierwszy krok w nauce tego rzemiosła może więc postawić zarówno kilkuletnie dziecko, jak i osoba na emeryturze.

Decoupage rozwija kreatywności oraz wyobraźnię. Wykonując zdobienia, mamy niezwykle szerokie możliwości i pole do popisu. Co więcej, jeżeli wśród dostępnych w sklepach produktów nie możemy znaleźć odpowiadającego naszej koncepcji wzoru lub rysunku, da się go zawsze samodzielnie wydrukować lub wyciąć ze starej książki czy czasopisma.

Niezwykle ważne jest również to, że osiągnięcie świetnych efektów nie jest związane bezpośrednio z budżetem. Każdy produkt ze specjalistycznego sklepu możemy bowiem zastąpić tańszym lub samodzielnie zrobionym odpowiednikiem. Decoupage daje też sporo satysfakcji, zwłaszcza wówczas, gdy udaje nam się tchnąć drugie życie w stary i niepozorny obiekt. Niewątpliwą przyjemność sprawi również podzielenie się swoimi dziełami z innymi, czy to w postaci prezentu, czy też posta ze zdjęciem w sieciach społecznościowych.

Co jest potrzebne na początku przygody z decoupage?

Poniżej zebraliśmy listę podstawowych akcesoriów używanych do decoupage, wraz z opisem sposobu ich wykorzystania.

Przedmiot do ozdabiania

Pracy nie da się oczywiście rozpocząć bez wybrania odpowiedniego obiektu do ozdabiania. Początkujący sięgają najczęściej po specjalnie spreparowane w tym celu przedmioty, które sprzedawane są w sklepach plastycznych. Są to najczęściej skrzyneczki, pudełka i ramki wykonane z cienkiej drewnianej sklejki. Stanowią oną dobrą podstawę do ćwiczeń z różnymi materiałami i technikami. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by do obróbki wybrać coś, co mamy już w domu.

Papiery i serwetki

Podstawowym materiałem do dekoracji w technice decoupage są wzorzyste serwetki, a także specjalne cienkie papiery (najczęściej ryżowe). Dla początkujących lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z papieru. Na jego pojedynczych arkuszach, zazwyczaj w formacie A4, wydrukowanych jest szereg wzorów oraz rysunków, które wycinamy i przyklejamy zgodnie z własnym gustem.

Obróbka serwetek należy do zdecydowanie trudniejszego zadania. Znacznie gorzej się je wycina, poza tym wymagają one większej cierpliwości, bowiem łatwo się rwą i mogą także odbarwiać pod wpływem kleju. Z powodu swojej struktury dają też mniej wyraźny rysunek po pokryciu ich lakierem.

Klej

Klej jest kolejną niezbędną składową techniki decoupage. Aby przyśpieszyć pracę, zalecane jest wykorzystanie dedykowanych klejów 2 w 1 lub 3 w 1. Czym różnią się od zwykłych produktów? Pełnią one uniwersalną rolę, a w ich składzie znajduje się też lakier, a czasami i podkład. Praca z nimi jest nieco trudniejsza, bowiem odznaczają się dużą gęstością, ale dają bardzo dobre efekty. Niestety, nie sprawdzą się, gdy używamy delikatnych serwetek. Początkujący, którzy nie są pewni swoich umiejętności, sięgają po kleje wodne, które szybko wysychają i nie uszkodzą wrażliwego papieru.

Lakiery

Lakiery decydują o ostatecznym wyglądzie przedmiotu i zabezpieczają przylepione ozdoby przed zadrapaniami i zachlapaniami. Produkty dostępne są w sprayach lub w formie płynnej nakładanej pędzlem. Oferują one wszystkie rodzaje wykończeń, od matowego, po błyszczący lub satynowy. Znajdziemy tu też produkty pozwalające na korzystanie z pokrytego nimi obiektu także na zewnątrz budynków. Początkujący powinni sięgnąć po mało toksyczny lakier akrylowy.

Farby

Farbami malujemy przedmiot przed naklejeniem wybranych wzorów. Pełnią one rolę podkładu niwelującego wszelkie odbarwienia powierzchni. Wybieramy odcienie pozwalające dobrze wyeksponować nałożony na nie wzór. Stosuje się tu zazwyczaj lekkie farby akrylowe.

Pędzelki

W naszym posiadaniu powinny znaleźć się głównie małe pędzelki z miękkim i płaskim włosiem. Używa się ich przede wszystkim do nakładania i rozprowadzania kleju oraz farb. Wybieramy modele z wyższej półki, bowiem tańsze mają w zwyczaju gubić pojedyncze włoski podczas pracy, które mają szansę utkwić pod papierem lub warstwą lakieru.

Autor: Michał Kułakowski