Jak wyznaczyć azymut? Co jest potrzebne do orientacji bez użycia mapy?

W dzisiejszych czasach orientacja w terenie jest wyjątkowo prosta. Dzięki urządzeniom wyposażonym w GPS można sprawdzić swoją pozycję z dużą dokładnością i podążać szlakiem zgodnie ze wskazaniami nawigacji. Problem pojawia się w momencie, gdy elektronika zawiedzie. Wówczas do gry wkracza kompas i klasyczna mapa w solidnym mapniku. To podstawowe wyposażenie każdego świadomego zagrożeń turysty i podróżnika. Jedną z najważniejszych umiejętności nawigacyjnych w nieznanym terenie jest marsz na azymut. Jak wyznaczyć azymut i jak orientować się w terenie bez użycia mapy?

Jak wyznaczyć azymut?

• Czym jest azymut?
• Kiedy warto wyznaczyć azymut?
• Jak orientować się w terenie bez użycia mapy?
• Jak wyznaczyć azymut na mapie?

Czym jest azymut?

Aby wyznaczyć azymut, niezbędny jest kompas lub busola. Azymutem nazywamy bowiem kąt pomiędzy północną wskazówką kompasu, a kierunkiem, w którym zamierzamy podążać. Wartość azymutu określana jest w stopniach, dlatego marsz w kierunku wschodnim będzie miał azymut 90°.

Ta prosta zasada określania azymutu jest jeszcze łatwiejsza, jeśli dysponujesz kompasem z obrotową tarczą. Dzięki temu po wyznaczeniu azymutu można ustawić konkretny kierunek marszu bez ryzyka, że zapomni się wyznaczonej miary kątowej. Warto jednak ją pamiętać na wypadek przypadkowego obrócenia pierścienia podczas marszu.

Przeczytaj również: Jak nie zgubić się w lesie? Niezbędne produkty, które pomogą odnaleźć się w lesie

Kiedy warto wyznaczyć azymut?

Wyznaczenie azymutu jest przydatne zwłaszcza wtedy, gdy zamierzasz zejść z wyznaczonego szlaku. Wchodząc w leśną gęstwinę, łatwo stracić orientację. W skrajnych przypadkach można krążyć w kółko lub podążyć w przeciwnym kierunku – wystarczy odrobina paniki. Wyznaczenie azymutu pozwoli ci dojść do konkretnego punktu, nawet jeśli na chwilę stracisz go z oczu.

Umiejętność marszu na azymut przyda się także przed dłuższym trekkingiem w nieznanym lub słabo oznaczonym terenie. Przed wyjściem na trasę warto znaleźć na mapie punkty orientacyjne, które posłużą do wyznaczenia azymutu po ewentualnym zabłądzeniu. Te punkty orientacyjne przydadzą się także do weryfikowania wskazań nawigacji. Jeśli opanujesz marsz na azymut w dobrym stopniu, skracanie tras przyjdzie ci z dużą łatwością.

Jak orientować się w terenie bez użycia mapy?

Metoda wyznaczania trasy marszu na azymut nie wymaga użycia mapy, co czyni ją świetną techniką awaryjną. Wystarczy wyznaczyć punkt orientacyjny, który posłuży ci do ustalenia konkretnego azymutu. Może to być szczyt górski, charakterystyczne drzewo, wieża obserwacyjna czy wysoki maszt. Aby wyznaczyć azymut, wystarczy skierować strzałkę kierunkową (marszową) kompasu w stronę punktu orientacyjnego, a następnie przekręcić pierścień azymutowy w taki sposób, by strzałka orientacyjna pokryła się ze wskaźnikiem magnetycznym kompasu.

Jeśli cel marszu jest odległy i w trakcie wyprawy będzie znikał z twoich oczu, wyznacz punkty pośrednie. Wówczas możesz swobodnie omijać różnego rodzaju przeszkody i nie musisz podążać wzdłuż prostej linii ani stale kontrolować kierunku marszu. Kompas wyjmiesz dopiero po dotarciu do punktu pośredniego.

Jak wyznaczyć azymut na mapie?

Aby wykorzystać pełnię możliwości kompasu, najlepiej wykorzystać do tego mapę. Dzięki temu z łatwością przeniesiesz punkty z mapy na rzeczywisty teren i odwrotnie. Przed wyznaczeniem azymutu mapa wymaga jednak zorientowania na północ. Zrobisz to, ustawiając wskazówkę orientacyjną (pokrętło) równolegle do południków na mapie. Cały kompas, wraz ze wskazówką kierunkową, powinien być natomiast zwrócony w stronę celu marszu. Podczas wyznaczania azymutu za pomocą mapy wskazówka magnetyczna nie ma znaczenia, chyba że wcześniej zorientujesz mapę na północ.

Dla uzyskania pełnej zgodności musisz znać deklinację magnetyczną dla danego terenu. To swojego rodzaju korekta, która pozwoli ci doprecyzować kierunek marszu nawet o kilka stopni. Na 1 km marszu 1° daje ok. 20 m błędu. Wartość deklinacji magnetycznej znajdziesz na dobrych mapach. Deklinacja + 5° oznacza, że wskaźnik kompasu nie wskazuje północy geograficznej (punkt 0°), tylko punkt 5°. Tę wartość trzeba więc odjąć od azymutu wyznaczonego za pomocą mapy.