Data publikacji:

Czardasz – taniec. Jak tańczyć czardasz? Podstawowe kroki

Czardasz taniec znany jest niemal na całym świecie. Ten charakterystyczny taniec węgierski ściśle wiąże się z gatunkiem muzycznym obecnym w muzyce klasycznej XVIII wieku. I chociaż jest to forma ludowa, zyskała ona popularność również na salonach i w wielu państwach ościennych. Poza Węgrami czardasz chętnie popularyzowany i tańczony jest w społecznościach romskich, gdzie w połączeniu z typowymi elementami tamtejszej kultury stanowi do dziś jeden z najchętniej wykonywanych gatunków muzyki. Jak powstał czardasz i w jaki sposób się go tańczy? Poznaj historię oraz specyfikę tego wyjątkowego tańca węgierskiego i zaskocz swoich znajomych!
czardasz

Co to jest czardasz?

Czardasz jest tradycyjnym tańcem ludowym, który narodził się na Węgrzech. Nazwa pochodzi od słowa „csarda”, które w dawnym języku węgierskim oznaczało tawernę i miejsce zabaw. Do ogromnej popularyzacji czardasza przyczyniła się społeczność romska, która rozsławiła taniec nie tylko na terenie Węgier, ale również na ziemiach sąsiednich, m.in. w Serbii, Chorwacji, Słowenii, Ukrainie, Rosji, na Morawach i w Polsce.
Taniec węgierski czardasz wykształcił się z dawnego gatunku muzycznego, tzw. verbunkos. Miało to miejsce w XVIII wieku i początkowo służyło działaniom odbywającym się podczas rekrutacji do wojska austriackiego. Z czasem jednak zaczęto go tańczyć w coraz szerszym gronie, w tym na salonach, wśród ludności wiejskiej i na największych scenach świata.
Czardasz trafił również do łask najsłynniejszych kompozytorów, nie tylko węgierskich. Wśród wielkich muzyków, którzy w swoich dziełach posłużyli się czardaszem, znajdują się m.in. Emmerich Kalman, Johannes Brahms, Franz Liszt, Johann Strauss, Piotr Czajkowski czy Pablo de Sarastre. Czardasz przeplatał się w wielkich dziełach muzycznych zarówno w formach instrumentalnych, wokalnych, jak i operach. Obecnie czardasz – taniec węgierski –przeżywa swój ogromny renesans. Obecny jest zarówno w repertuarze niezliczonych zespołów folklorystycznych, jak i znajduje szerokie grono zwolenników, chcących uczyć się go na różnych kursach grupowych i indywidualnych. 

Czym charakteryzuje się taniec węgierski czardasz?

Najbardziej charakterystycznym elementem czardasza jest duża zmienność tempa. W początkowej fazie wyróżnić można tzw. lassu – część wolną, która zakończona jest zazwyczaj bardzo szybkim tempem, określanym mianem friss, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „świeże”. Pomiędzy tymi dwoma skrajnymi co do tempa elementami znajduje się szereg pośrednich etapów, takich jak ritka, suru czy szokos.
Czardasz – taniec węgierski tańczony jest w sposób lustrzany w parze. Partnerzy ustawieni są naprzeciw siebie i jeżeli partnerka przemieszcza się w prawo, partner wówczas wykonuje krok w lewo. Stroje ludowe, w których tańczony jest czardasz, idealnie podkreślają charakter tańca. Kobiety ubrane są w szerokie spódnice, które podczas szybkiej części tańca tworzą charakterystyczne rozkloszowanie, stanowiące jeden z wizualnych wyznaczników czardasza.

Czardasz – krok podstawowy

Podstawa tańca węgierskiego czardasza polega na wykonaniu kroku w lewo i w prawo. W efekcie cała para porusza się w sposób lustrzany po kole lub na boki. Charakterystyczną jednostką podstawową, na której opierają się poszczególne elementy oraz kolejne części w coraz szybszym tempie, jest sekwencja dwóch kroków w prawo i dwóch kroków w lewo.
Krok podstawowy ma wiele odmian. Wśród nich w ustawieniu pary mogą występować różne modyfikacje. Jedną z nich jest tzw. oreges (krok „starego człowieka”), który wykonuje się w przód i w tył, w lekkim pochyleniu całej postawy. Popularny jest również krok synkopowany, będący skróceniem kroku podstawowego do jednego kroku w prawo i w lewo.
Cechą charakterystyczną czardasza tańca jest stawianie kroków w trakcie dźwięków granych przez instrument brzmiących najniżej. Zazwyczaj w zespołach akompaniujących do czardasza jest to kontrabas. Aby poszczególnym figurom i krokom dodać nieco elegancji, często podczas czardasza, zwłaszcza w wolniejszych jego częściach, dołącza się do kroków podstawowych subtelne kołysanie na boki górną częścią ciała.

Jak urozmaicić czardasza?

Podobnie jak w przypadku innych tańców ludowych, tak i w czardaszu wykonywać można przemieszczenia po kole oraz obroty w parze. Mogą być one prowadzone w ramach kroku podstawowego, składającego się z dwóch kroków w daną stronę i z powrotem lub realizując jeden krok w daną stronę i powrót. Wówczas nie powstaje pełen obrót pary, a jedynie wrażenie kołysania i wychylania.
W kroku czardasza obecne są również podskoki. Aby je wykonać, należy najpierw wykonać krok w daną stronę, a następnie na nodze wykrocznej wykonać podskok w miejscu. Krok z podskokiem można wykorzystać jednorazowo w obrębie jednego taktu lub naprzemiennie przejść nim cały obrót lub większe koło. W czardaszu partnerzy trzymają się oburącz, na wysokości łopatek, z lekko ugiętymi rękami w łokciach. Trzymanie to przypomina obręcz.
Zdjęcie: Envato Elements
Patrycja Wojas
Patrycja Wojas

Medycyna, lotnictwo, motoryzacja – to moje największe pasje. W wolnych chwilach maluję obrazy i wypoczywam z najbliższymi osobami w różnych krajach. Kocham podróże!