Sposoby na uzdatnianie wody w terenie

Ciało dorosłego człowieka składa się w ok. 60-75% z wody. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pragnienie, bóle głowy, zmiana elastyczności skóry, ciemny kolor moczu – to tylko niektóre objawy odwodnienia. W awaryjnej sytuacji kluczową umiejętnością jest pozyskiwanie i uzdatnianie wody w terenie. Jak zrobić to bezpiecznie?

Uzdatnianie wody w terenie

• Uzdatnianie wody w terenie – dlaczego trzeba to robić?
• Jaką wodę można uzdatnić do picia?
• Wstępne przefiltrowanie wody
• Gotowanie wody – najprostszy sposób na uzdatnienie wody
• Tabletki do uzdatniania wody
• Filtry do uzdatniania wody

Uzdatnianie wody w terenie – dlaczego trzeba to robić?

Nawet krystalicznie przejrzysta woda, prosto z górskiego źródła, może być zanieczyszczona patogenami. Wypicie jej mogłoby skończyć się zatruciem i biegunką, a w konsekwencji jeszcze większym odwodnieniem oraz osłabieniem organizmu. O ile więc picie wody z kranu jest w Polsce w pełni bezpieczne, każdą inną wodę należy przed spożyciem uzdatnić.

Aby woda była zdatna do użycia, konieczne jest usunięcie wszelkich zanieczyszczeń groźnych dla zdrowia. Jakie niebezpieczeństwa czyhają w wodzie zaczerpniętej z jeziora, strumienia lub źródełka?

• Mechaniczne – odpowiadające za brunatny kolor wody. Choć nie zawsze stanowią zagrożenie, na pewno nie zachęcają do wypicia wody. To m.in. błoto, piasek, muł oraz inne drobiny brudu. Są dość proste do przefiltrowania, nawet w awaryjnej sytuacji.
• Biologiczne – bakterie, pierwotniaki, pasożyty i wirusy zawarte w wodzie są bardzo niebezpieczne i mogą doprowadzić do zatrucia. Są źródłem wielu chorób, m.in. cholery czy tyfusu. Ich źródłem może być m.in. kał zwierząt kąpiących się w danym zbiorniku wodnym.
• Chemiczne – najtrudniejsze do usunięcia zanieczyszczenia. Składają się na nie m.in. metale ciężkie i pestycydy, które nie są widoczne gołym okiem. Symptomem zanieczyszczenia chemicznego może być martwa roślinność w pobliżu wody. Jeśli dodatkowo zauważysz martwe ryby, skorzystaj z innego źródła wody.

Jaką wodę można uzdatnić do picia?

Skąd wziąć wodę w terenie?

• Źródła – bardzo często są źródłem czystej i świeżej wody.
• Strumyki i rzeki – niewielkie górskie strumyki sprawdzają się tutaj znacznie lepiej niż duże i mocno zanieczyszczone rzeki.
• Jeziora – choć stojąca woda jest gorszym źródłem wody niż płynąca, słodka woda z jezior zazwyczaj nadaje się do uzdatnienia. Uwaga! Unikaj zbiorników wodnych stojących nieopodal pól uprawnych, zakładów przemysłowych czy elektrowni.
• Deszczówka – zebranie wody spływającej z tarpa, namiotu lub drzewa to dobry sposób na pozyskanie wody.
• Śnieg – po rozpuszczeniu i zagotowaniu zazwyczaj nadaje się do spożycia.
• Rośliny – w awaryjnej sytuacji można pozyskać wodę zalegającą na mchu, liściach lub rosę.

Wstępne przefiltrowanie wody

Już samo pozyskanie wody może oszczędzić ci dalszej pracy. Napełniając wodę z rzeki lub strumienia, ustaw naczynie lub butelkę w taki sposób, aby jej otwór skierowany był „z prądem”, a nie „pod prąd”. Dzięki temu nabierzesz znacznie czystszą wodę i unikniesz wielu zabrudzeń.

To jednak nie wystarczy. W pozyskanej wodzie w dalszym ciągu znajduje się wiele zanieczyszczeń mechanicznych, m.in. liście, piasek, igliwie, muł itd. Drobinki zauważalne gołym okiem przefiltrujesz przy użyciu zwykłej apaszki, bandany czy bawełnianej koszulki. Przelej przez nią wodę do naczynia i pozbądź się zabrudzeń.

Do dokładniejszego oczyszczenia wody z zabrudzeń mechanicznych niezbędne jest skonstruowanie prowizorycznego filtra. Za obudowę filtra posłuży ci przecięta w połowie plastikowa butelka lub lejek wykonany ze zwiniętej kory brzozowej. Materiałem filtrującym będą natomiast drobne kamyki, mech, piasek oraz węgiel z ogniska. Taki filtr sprawdzi się w krytycznej sytuacji zaskakująco dobrze. Pamiętaj jednak, by najpierw przepłukać go wodą w celu samooczyszczenia. Przefiltrowaną wodę należy następnie uzdatnić, by pozbyć się zanieczyszczeń biologicznych.

Gotowanie wody – najprostszy sposób na uzdatnienie wody

Priorytetem w uzdatnieniu wody jest pozbycie się zawartych w niej patogenów. Szkodliwe mikroorganizmy w postaci bakterii, wirusów czy pierwotniaków usuniesz w najprostszy możliwy sposób – gotując wodę. Wybierając się na turystyczną wyprawę do lasu lub w góry, nie zapomnij więc o niewielkiej menażce, która pozwoli ci zagotować wodę. Choć najłatwiejszym sposobem na zagotowanie wody jest użycie kuchenki gazowej, benzynowej lub spirytusowej, możesz to zrobić także na ognisku.

Tabletki do uzdatniania wody

Inny sposób na uzdatnienie wody w terenie to oczyszczenie jej za pomocą tabletek. Zawierają one bezpieczną dla zdrowia dawkę chloru, który jest środkiem silnie dezynfekującym. Tabletki do uzdatniania wody są niewielkie, więc możesz mieć je zawsze przy sobie, np. w apteczce czy portfelu. Wadą tabletek z chlorem jest nieprzyjemny zapach i smak wody, znany chociażby z basenów. Inne środki nadające się do odkażenia wody z mikroorganizmów to m.in. nadmanganian potasu oraz preparaty zawierające atomy srebra.

Filtry do uzdatniania wody

Dobrej jakości filtr do uzdatniania wody to koszt ok. 120-200 zł. Jest stosunkowo niewielki i bez trudu znajdzie miejsce w turystycznym ekwipunku. Wewnątrz plastikowej obudowy znajdują się włókna kapilarne zdolne do przefiltrowania zanieczyszczeń o wielkości 0,3 mikrona. Niektóre rodzaje filtrów tego typu umożliwiają picie wody bezpośrednio ze źródła wody, jak przez słomkę. Jeden filtr do uzdatniania wody wystarczy do przefiltrowania ok. 1000 l wody. Uwaga! Nie należy mylić ich z dzbankami i butelkami filtrującymi, wyposażonymi w zwykłe filtry węglowe. Te nie nadają się do odkażania wody i nie usuwają wielu niebezpiecznych mikroorganizmów.