Data modyfikacji: Wtorek, 10.01.2023

Wybieramy idealną siekierę i nóż do bushcraftu

Jedną z najważniejszych umiejętności bushcraftowych jest obsługa ostrych narzędzi – siekiery, noża czy piły. Za ich pomocą zbudujesz schronienie, przygotujesz opał na ognisko czy wyrzeźbisz obozowe naczynia. Równie ważne jest jednak to, by wybrać dobre oraz poręczne narzędzia. Jaka jest idealna siekiera do bushcraftu? Czy bushcraftowy nóż zawsze musi być duży i gruby? Odpowiadamy!

Polecamy: Jak rozpalić ognisko?

Nóż bushfraftowy – czyli jaki?

Trudno wyobrazić sobie bushcraft oraz survival bez dobrego noża. Gdy jednak przyjrzymy się popularnym wyborom, miłośnicy leśnych biwaków bardzo często decydują się na niewłaściwe modele noży. Popularnym błędem jest wybór zbyt dużego, nieporęcznego modelu, przypominającego nóż rambo lub wojskowy bagnet. Nóż o zbyt długiej i szerokiej głowni będzie niewygodny podczas precyzyjnych prac w drewnie oraz w obozowej kuchni. Jeszcze gorszym wyborem jest obustronnie ostrzony sztylet, bardzo niebezpieczny w outdoorowym zastosowaniu.

Dobry nóż bushcraftowy nie musi być duży. Doświadczone osoby bez trudu poradzą sobie w obozowisku nawet składanym scyzorykiem. Optymalna długość głowni to ok. 8-12 cm, natomiast szerokość w zakresie ok. 2-4 mm warto dobrać do trudności prac. Jeśli chodzi o szlif, najwięcej zalet ma szlif płaski, cechujący się dużą wytrzymałością oraz łatwością ostrzenia. W obozowych pracach ważna jest wytrzymałość noża, dlatego upewnij się, że jest on konstrukcji full tang. Oznacza to, że rękojeść na całej długości wypełniona jest głowicą.

O wygodę użytkowania zadba podstawka pod kciuk oraz tzw. broda, czyli osłona palca znajdująca się tuż przed krawędzią tnącą. Tego rodzaju bushcraftowy nóż doskonale nada się zarówno do wykonania pierzastych patyków, pokrojenia warzyw na kolację czy nawet batonowania kawałków drewna.

Stal węglowa czy nierdzewna?

Kluczowym parametrem dobrego noża do leśnych prac jest jakość stali. Popularne stopy do produkcji głowni to m.in. 420, 440C, 8Cr13MoV, Sandvik 12C27, 1095 czy S30V. Różnią się one zawartością pierwiastków (np. węgla, chromu, manganu, molibdenu, kobaltu, wanadu, krzemu i tytanu), przez co osiągają inne właściwości oraz twardości.

Twardość stopu stali określa się w skali Rockwella (HRC), a im wyższa wartość, tym twardszy materiał. Warto jednak pamiętać, że wraz z twardością stali zwiększa się także jej kruchość. Dobry nóż bushcraftowy powinien być wykonany ze stopu łączącego elastyczność z dużą wytrzymałością. Optymalna wartość to ok. 57-60 HRC.

Inną kwestią jest odporność na korozję. Stale nierdzewne cechują się wyższą odpornością na wodę, ale uznawane są za mniej wytrzymałe oraz trudniejsze w ostrzeniu. Z tego względu do ciężkich prac obozowych zaleca się użycie noża ze stali wysokowęglowej. Trzeba jednak pamiętać, że wymaga on regularnej konserwacji oraz nie nadaje się do prac kuchennych. Jeśli poszukujesz noża bezproblemowego, do sporadycznego użytku, wybierz stal nierdzewną.

Idealna siekiera bushcraftowa – jaką wybrać?

W odróżnieniu od noża, siekiera nie jest niezbędna w bushcraftowym ekwipunku. Większość prac bez trudu wykonasz nożem lub przy użyciu siły własnych rąk. Nie zmienia to faktu, że niewielki toporek może być pomocny np. do łupania drewna na opał lub do ociosywania gałęzi do budowy schronienia.

Choć nie brakuje zwolenników ciężkich siekier, do typowych zadań obozowych bez obaw wystarczy mały toporek jednoręczny o wadze ok. 400-600 g. Jego niewielka waga będzie niezwykle pomocna w precyzyjnych zadaniach, np. w rzeźbieniu, a przy okazji obniży ciężar plecaka z pełnym ekwipunkiem.

Dobra siekiera bushcraftowa wykonana jest z kutej stali. Dobrze zahartowaną głownię rozpoznasz po charakterystycznym dźwięku, który wyłoni się po delikatnym stuknięciu policzka siekiery paznokciem. Trzonek siekiery może być nawet wykonany z tworzywa, ale do bushcraftowego klimatu najbardziej pasuje ten drewniany. Upewnij się, że drewno jest dobrej jakości. Cenionym materiałem jest hikora, czyli orzesznik amerykański. Jakość drewnianego trzonka możesz ocenić spoglądając na spód rękojeści. Słoje drewna powinny być bardzo gęste i równe, ułożone pionowo względem trzonka. Dobrej jakości siekiery do bushcraftu znajdziesz w asortymencie firm Hultafors, Fiskars, Juco czy Helko.

Jak ostrzyć siekierę i nóż?

Wbrew pozorom to nienaostrzone narzędzia są częstą przyczyną skaleczeń. Nieplanowany uślizg tępego ostrza jest bardzo niebezpieczny, a przy okazji marnuje wiele cennej energii. Aby doskonalić swoje techniki bushcraftowe, pracuj zawsze ostrymi narzędziami. Dotyczy to zarówno noży, jak i siekier. Niestety wiele toporków dostępnych w marketach budowlanych nie ma wyprowadzonej krawędzi tnącej. Takie narzędzie nadaje się jedynie do rozłupywania drewna. Dobrze naostrzona siekiera powinna bez trudu ciąć kartki papieru.

Czym ostrzyć nóż do bushcraftu? Najtańsza osełka nie jest najlepszym wyborem – ma zbyt grube ziarno. O ile sprawdzi się do ostrzenia kosy czy siekiery, nie poradzi sobie z precyzyjną krawędzią tnącą noża. Na początek przygody z bushcraftem idealnie nada się ostrzałka ceramiczna o kilku gradacjach. Jest tania, a opanowanie techniki ostrzenia nie sprawi wiele problemu. Jeszcze wygodniejsze są pręty ostrzące Lansky Turn Box.

Bezpieczne korzystanie z noża i siekiery

Zabierając na biwak ostre narzędzia, musisz się liczyć z możliwymi kontuzjami. Zawsze miej przy sobie podstawową apteczkę z opatrunkami. Nożem pracuj w taki sposób, aby ciąć od siebie, ostrzem skierowanym do zewnątrz. W pracy siekierką przyda się niewielki pieniek, który ustabilizuje obrabiany element i ułatwi przeniesienie energii. Uważaj zwłaszcza na okolice brzucha oraz ud i nigdy nie operuj ostrymi narzędziami w okolicach tętnic. Pamiętaj, że bezpieczeństwo to nie tylko praca, ale i transport narzędzia. Siekierę i nóż zawsze przechowuj w sztywnej i wytrzymałej pochwie, np. plastikowej lub skórzanej.