Data publikacji:
Raki na buty – jakie wybrać buty do raków?
Raki na buty są jednym z najbardziej niezbędnych elementów wyposażenia osób parających się wspinaczką górską. W zależności od modelu i przeznaczenie, przydadzą się one zarówno zwykłym turystom, jak i profesjonalistom zdobywającym ośnieżone szczyty oraz wysokogórskie lodowce. Wybór odpowiedniego modelu może jednak nastręczać sporo problemów. Sprawa nie wygląda inaczej w przypadku obuwia. W artykule podpowiadamy zatem, jak wybrać buty na raki.
Raki na buty – najważniejsze informacje
Raków do wspinaczki górskiej używa się od dziesiątek lat. Przez ten czas uległy one jednak poważnym zmianom w budowie, a także zróżnicowaniu, na które wpływają warunki, w jakich z nich korzystamy. Ogólna zasada działania i konstrukcja raków pozostaje jednak taka sama. Są one metalową przystawką nakładaną na podeszwę i solidnie mocowaną do obuwia. Wyposaża się je w kilka, a nawet kilkanaście kolców, które wbijają się w podłoże, zapewniając nodze dodatkowe wsparcie i stabilność podczas poruszania się po grząskiej, nierównej lub wyjątkowo śliskiej powierzchni. Dobrze dobrane i założone raki mogą uratować życie albo zapobiec poważnym wypadkom i poślizgom, o które nietrudno nawet na dobrze utrzymanych szlakach w wyższych partiach gór.
Raki zakłada się zarówno na zwykłe obuwie trekkingowe, jak i na specjalnie przystosowane do tego celu modele wspinaczkowe. Przyjrzyjmy się zatem różnym typom raków, a także przeznaczonym dla nich butom.
Buty na raczki
Kiedy rozmawiamy o rakach, bardzo często pojawiać będzie się pytanie, czy do niezobowiązującej turystyki górskiej nie wystarczy mi zwykłe obuwie trekkingowe? Wiele zależy w tym przypadku od terenu w jakim się poruszamy – niższe partie gór oraz szlaki o mały nachyleniu i równomiernej nawierzchni nie wymagają od nas zazwyczaj dodatkowych zabezpieczeń. Nieco inaczej sprawa może wyglądać np. w zimie, kiedy trasy pokrywa śnieg i lód. W takich wypadkach bardzo często sięga się po tzw. raczki, a więc najprostszy i najtańszy rodzaj raków, który naciąga się i zapina bezpośrednio na but.
W przypadku raczków korzystać możemy z dowolnego obuwia trekkingowego i górskiego. Będą one pasować nawet na zwykłe buty sportowe. Musimy jednak pamiętać, że modele tego typu powinny mieć odpowiednio grubą podeszwę i być wykonane z wytrzymałych materiałów.
Buty na raki koszykowe
Raki koszykowe, znane też jako turystyczne, to najpopularniejszy rodzaj raków wykorzystywany przez amatorów i nieco bardziej doświadczonych miłośników wędrówek po górskich szlakach. Składają się ona z dwóch połączonych ze sobą sztywnych koszykowych modułów, które są przypinane do buta za pomocą pasków i zatrzasków.
Raki koszykowe są niezwykle uniwersalne i współpracują z wieloma typami obuwia turystycznego. Warto jednak zwrócić uwagę, że nie każde buty dostępne w sklepach sprawdzą się dobrze w tej roli. Dlatego też podczas wyboru optymalnych modeli zwracamy uwagę na kilka kwestii ich budowy.
Po pierwsze, specjaliści zalecają, by stawiać na obuwie o jak najbardziej sztywnej konstrukcji, zapobiegającej jego odkształcaniu się i zginaniu podczas chodzenia. Korzystając z miękkich butów (np. modeli typowo sportowych lub miejskich), wkładać będzie trzeba więcej energii w poruszanie się w rakach. W ekstremalnych sytuacjach doprowadzimy także do uszkodzenia łącznika spinającego dwie części nakładki, który pod wpływem naprężeń może pęknąć lub się zerwać.
Zauważmy przy tym, że gruba podeszwa z bieżnikiem niekoniecznie gwarantuje to, że but pozostanie sztywny podczas pracy. Wpłynie na nią jednak zastosowanie dodatkowych gumowych umocnień czy użycie przez producenta mocnych tworzyw i skóry. Podczas kupna butów warto więc porównać kilka upatrzonych modeli i, przymierzając je, sprawdzić ich maksymalne wygięcie.
Eksperci odradzają także parowanie raków turystycznych ze butami śniegowymi – zalecają przede wszystkim markowe egzemplarze trekkingowe. Zawczasu sprawdźmy też, czy paski posiadanych raków będzie można swobodnie zapiąć na nowym bucie i czy jego budowa uniemożliwia solidne umocowanie całej konstrukcji.
Buty na raki półautomatyczne
Raki półautomatyczne przeznaczone są do bardziej poważnej wspinaczki wysokogórskiej, często w niesprzyjających warunkach atmosferycznych i terenowych, np. na lodowcach. Modele tego typu także składają się z dwóch połączonych ze sobą modułów. Tylna część piętowa wyposażona jest jednak w automatycznie zapinane wiązanie, które skraca proces zakładania nakładki. Z przodu raków znajdziemy tradycyjny koszyk z regulowanym paskiem.
Do poprawnego korzystania z raków półautomatycznych niezbędne jest specjalistyczne obuwie górskie, w którym tylna część podeszwy posiada specjalny panel pozwalający na szybkie wpinanie pięty w zapięcie. Producenci obuwia korzystają w tym przypadku z ogólnie przyjętych standardów, tak więc modele tego typu powinny pasować do zdecydowanej większości raków. Warto jednak zwrócić uwagę na to, aby element ten był wykonany z solidnego materiału i był mocno osadzony w podeszwie.
Eksperci ostrzegają przy tym, by nie dać się wprowadzić w błąd. Część modeli butów trekkingowych posiada na pięcie charakterystyczne perforacje, dające złudzenie, że teoretycznie mogą współpracować z rakami półautomatycznymi. Jeżeli producent wyraźnie nie zaznacza, że istnieje taka opcja, element pełni funkcję ozdobną. Z butów do raków półautomatycznych z powodzeniem skorzystamy także po wypięci akcesorium.
Buty na raki automatyczne
Raki automatyczne przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalnych wspinaczy, zdobywających najwyższe szczyty górskie. Mają one całkowicie sztywną konstrukcję, która wyposażona jest w automatyczne przednie i tylne klamry, pozwalające na szybkie ściągniecie i założenie nakładki. Sprzęt tej klasy oferuje najbardziej solidne połączenie z butem, a także najlepiej radzi sobie w ekstremalnych warunkach.
Do korzystania z raków automatycznych niezbędne jest specjalistyczne obuwie z podeszwą wyposażoną w przednie i tylne panele do wpinania raków. Modele te są niezwykle sztywne i wytrzymała. Nie uginają się praktycznie podczas chodzenia, z tego powodu nie nadają się do zwykłych wędrówek górskich oraz przemieszczania się po płaskim terenie. Sprzęt ten jest też mocno ocieplony i wykonany z najwyższej jakości materiałów. Ceny modeli mogą sięgać kilku tysięcy złotych, dlatego też decyzja o zakupie powinna być skonsultowana ze specjalistami.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Bowling – sport dla każdego, który wciąga bardziej, niż myślisz!
2024-11-21
Na co bierze lin? Jaka przynęta na lina?
2024-11-14
Short track. Na czym polega odmiana łyżwiarstwa szybkiego?
2024-11-12
Bidon czy bukłak – co lepsze na szlak i trening? Porównanie dla aktywnych
2024-11-07
Jak uniknąć kontuzji na stoku? 5 prostych kroków do bezpiecznej jazdy
2024-10-31
Jak przygotować narty do nowego sezonu? Kompletny przewodnik z praktycznymi poradami
2024-10-28
Autor: Michał Kułakowski