Szermierka – jak ćwiczyć? Jak wygląda trening szermierki?

Szermierka, dawniej nazywana również fechtunkiem, to sposób władania bronią białą, jaką jest szpada. Ze względu na wykorzystywanie tego rodzaju broni przez ludzi od setek lat, jako dyscyplina ma bardzo długą historię. Szermierka, którą znamy dziś jako dyscyplinę sportową, a nie sztukę pojedynku, narodziła się w XIX wieku. Żeby zacząć ćwiczyć, wystarczy znaleźć miejsce w swoim mieście, w którym prowadzone są lekcje szermierki, a następnie skontaktować się z instruktorem. Dowiedz się, jak wygląda trening szermierki.

Podstawowe informacje dotyczące szermierki

Szermierka w Polsce głównie kojarzy się z floretem i dwukrotną medalistką olimpijską Sylwią Gruchałą. Jednak zawody w tzw. dawnym fechtunku mogą być rozgrywane również z użyciem szabli lub szpady. Biała broń od starożytności, w różnej odmianie i budowie, była postrzegana jako narzędzie do walki zbrojnej i pojedynków. Dopiero w połowie XVIII wieku szermierka zaczęła być traktowana jako forma sportu, a od 1896 roku stała się dyscypliną olimpijską, w której rywalizują mężczyźni. Kobiety zadebiutowały na IO w 1924 roku. Poszczególne konkurencje odróżnia nie tylko rodzaj broni (budowa oraz waga), ale także sposób trafiania przeciwnika.

Konkurencje szermierki oraz podstawowe rodzaje broni

Pierwszą z konkurencji szermierczych jest floret, czyli broń kolna o wadze 500 g. W tym przypadku trafienia zadaje się poprzez pchnięcie rywala w cały tułów wraz z szyją i podbrzuszem. Nie liczą się trafienia końcówką broni tzw. puntą w nogi, ręce czy głowę. Podstawą floretu jest konwencja pierwszeństwa trafień, która mówi o tym, że m.in. przy równoczesnym trafieniu punkt zalicza się zawodnikowi posiadającemu akcję uprzywilejowaną, natomiast natarcie ma pierwszeństwo przed przeciwnatarciem.

Również szabla, która jest bronią sieczno-kolną ważącą 500 g, opiera się na trafieniach – najczęściej cięciach, od pasa w górę. Rywalizacja także oparta jest na konwencji, co oprócz wyżej wymienionych zasad oznacza, że linia (pozycja szermierza charakteryzująca się trzymaniem broni w prawie wyprostowanej ręce, tak by sztych był wycelowany w rywala) znosi pierwszeństwo natarcia, a udana obrona zasłoną i odpowiedź ma pierwszeństwo przed ponowieniem akcji.

Najcięższą bronią w szermierce jest szpada, która waży 750 g. Jest to broń kolna, którą można trafiać za pomocą pchnięć w całe ciało przeciwnika. Nie obowiązuje tu konwencja, co oznacza, że w przypadku jednoczesnego trafienia, zaliczane jest ono obu zawodnikom. Pojedynek szermierczy, niezależnie od rodzaju broni, odbywa się na planszy o wymiarach 14 x 15-20 m.

Jak zacząć ćwiczyć szermierkę?

Rozpoczęcie treningów szermierki najczęściej warunkowane jest naborem w najbliższej szkółce walki. Czasami możliwe jest także dołączanie do grup początkujących lub dziecięcych na bieżąco, w celu nauczenia się podstaw. Po ich opanowaniu instruktor przenosi kolejne osoby do grup o nieco wyższym poziomie. Szermierka jest wymagająca kondycyjnie, a w trakcie treningów, oprócz nauki techniki, wykonuje się również ćwiczenia ogólnorozwojowe, siłowe i wytrzymałościowe. Żadne szczególne przygotowanie fizyczne ani doświadczenie w dyscyplinach pokrewnych nie jest jednak wymagane do rozpoczęcia treningów szermierki.

Jak wygląda trening szermierki?

Na podstawowe techniki w szermierce składa się sposób poruszania w walce, wypady, sunięcia, rzuty szermiercze oraz odskoki i doskoki. Do ćwiczeń w parach zazwyczaj dobiera się osoby podobnej postury. Każdy trening rozpoczyna się od rozgrzewki oraz prostych ćwiczeń. Następnie przechodzi się do nauki podstawowych technik. Jak przygotować się na pierwszy trening szermierki? Pierwsze przyjście na trening nie wymaga właściwie żadnych konkretnych przygotowań. Należy zadbać jedynie o wygodny, niekrępujący ruchów strój oraz zabrać ze sobą coś do picia. Podczas kontaktu z instruktorem można zapytać również o szczegóły dotyczące pierwszych zajęć. Na treningach szermierki uczy się między innymi podstawowych i bardziej zaawansowanych technik oraz taktyki walki tego sportu, sposobów poruszania się, reagowania, obrony oraz ataku.

Savoir-vivre w szermierce

Dla większości osób, które rozpoczynają swoją przygodę z szermierką, wyjątkowo istotna i atrakcyjna jest etykieta związana z tym sportem. Przed i po walce ma miejsce prezentacja broni wraz ze specjalnym ukłonem. Standardem jest rozpoczynanie i kończenie walk określonym gestem, a także żegnanie się z partnerem poprzez podanie dłoni. Ukłony oraz etykieta w szermierce są na tyle istotne, że praktykuje się je nie tylko podczas walk i zawodów, ale również codziennych treningów. Odpowiednie zachowanie jest wyrazem szacunku do partnera. Komendy podczas turniejów, a nierzadko również treningów wypowiadane są w języku francuskim.

Rodzaje broni w szermierce

W szermierce sportowej wyróżnia się następujące rodzaje broni, które pokrywają się z nazwami konkurencji szermierczych. Przeważnie nie walczy się we wszystkich trzech. Należy przetestować każdy rodzaj broni, a następnie zdecydować, z pomocą której z nich zechce się walczyć. Do wyboru są:

• floret – ma długość 110 cm, służy do pchnięć, o kwadratowym przekroju klingi,
• szabla – podobnie jak floret, ma długość 110 cm i klingę przypominającą spłaszczony prostokąt. Wykonuje się nią pchnięcia,
• szpada – o długości 105 cm, służy do cięć oraz pchnięć. Szpada ma trójkątny przekrój klingi.

Istnieją różne długości broni, oznaczone poszczególnymi numerami dla danych rozmiarów np. 0, 2 czy 5, dzięki czemu możliwe jest uwzględnienie potrzeb poszczególnych zawodników. Każdy z rodzajów broni stosowanych w szermierce jest obecnie bezpieczny. Broń zakończona jest przyciskiem, który w momencie trafienia przeciwnika daje sygnał. Jedynie w szabli punta nie występuje.

Ze względów bezpieczeństwa wprowadzono obowiązek posiadania kling wykonanych z tytanu. Łamią się one znacznie rzadziej, niż te, które wykonane były ze stali nierdzewnej. Czasami wciąż zdarza się, że klinga w szermierce się złamie. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja, ponieważ wówczas broń staje się ostra i wyszczerbiona w specyficzny sposób.

Ochrona i ubiór w szermierce

Chociaż na pierwszych treningach posiadanie jakiegokolwiek wyposażenia nie jest konieczne, wraz z upływem czasu do ćwiczeń potrzebne mogą być pewne elementy ochrony ciała. Zalicza się do nich między innymi maskę szermierczą, bluzę, spodnie, kalesony, palstron, ochraniacze krocza, kamizelkę elektryczną, rękawice, buty oraz specjalne skarpety. Jest to pełne wyposażenie do walki. Podczas treningów jest ono mocno ograniczone.

Jakie skarpety do szermierki wybrać?

Skarpety do szermierki powinny być przede wszystkim oddychające i wzmacniane z przodu. Najlepiej jeśli wykonane są w większości z bawełny. Skarpety są wysokie, muszą sięgać linii spodni i zasłaniać odpowiednio nogę. Powinny być dopasowane – dzięki temu będą dobrze układać się na stopie. Zwykle numerowane są tak samo, jak obuwie lub odzież. Skarpety są uniwersalne i nadają się do użytkowania ze wszystkimi trzema rodzajami broni.

Jakie rękawice do szermierki?

Rękawice do szermierki powinny być wykonane z wytrzymałego materiału, który dodatkowo ochroni dłonie będące bardzo narażone na uszkodzenia. Mają wzmacnianą konstrukcję, są przeznaczone do konkretnych rodzajów broni i często wyposażone w dodatkowy materiał antypoślizgowy, który ułatwia pewne trzymanie broni w ręce. Istotne jest dopasowanie ich do wymiarów dłoni. Rękawice do szermierki różnicowane są w zakresie stosowania ich na prawą lub lewą rękę.